Bron: Herman Visser, dr. Geert H. Kocks 1974: Vijf eeuwen Drenthe in kaart, prent en plaat

Het Bourtanger moeras zag er in 1634 en in 1840 heel anders uit, veel groter ook. Het waterpeil lijkt in 2 eeuwen flink gestegen. Kon je zomers vanuit Roswinkel nog zuidwaarts naar het "Hoylandt" lopen en van Zuid-Barge naar Haren in Duitsland, in 1840 zie je het Zwarte Meer en het Hebelermeer op de kaart en is het hooiland verdwenen. Ook de loop van de Mussel AA en de Runde is in 2 eeuwen nogal veranderd.
1634

1840