Het gezin van Herman Reuvers
Roman, 1919, uitgeverij A.G. Schoonderbeek, Laren (Gooi).
Drukkerij Frieda, Haverstraat 20, Utrecht.
Altijt Graeg Sorghsaem (=logo op het titelblad)
PB 24-4-2004 Samenvatting: Het gezin Reuvers vervalt na
een faillissement tot armoede. Vader Herman probeert in
loondienst het gezin te onderhouden. Er zijn behalve Truus (18)
en Ger (16) nog een paar kinderen thuis; Lize, Bet (11), Ko (14).
Vader kwijnt weg, moeder Marie ook. Oudste dochter Truus doet
eerst kantoorwerk. Later heeft Truus een maintenée, Alfred
Ganers, die haar onderhoudt in ruil voor aandacht, sex en
gezelligheid. Ze volgt hierin het voorbeeld van haar vriendin
Greet Hemmings, die onderhouden wordt door Lou Hershold,
getrouwd. Alfred is ook getrouwd en heeft een zoontje. Sinds de
bevalling is z'n vrouw psychiatrisch patiënt. Truus heeft
veel moeite met de manier waarop ze de armoede ontvlucht is.
Oudste zoon Ger belandt in de criminaliteit. Volgens Truus heeft
zij hier schuld aan, zij heeft het voorbeeld gegeven dat aan
armoede te ontkomen is. En ze denkt dat ze de dood van haar
ouders op haar geweten heeft; haar vader had niet alleen moeite
met de armoede maar ook met haar besluit. Moeder overlijdt als ze
hoort dat Ger opgepakt wordt voor diefstal. Zo denkt Truus dat ze
indirect ook schuldig is aan de dood van haar moeder. Haar gevoel
voor Alfred wordt positiever in de loop van het verhaal. Alfred
vraagt haar uiteindelijk na de dood van z'n vrouw ten huwelijk.
Dat kan Truus niet aan, ze is bang hem mee te trekken in haar
schande (zo ziet zij het) en maakt een eind aan haar leven.
Nabeschouwing
De naam Reuvers komt vaak in Drenthe voor. Daardoor verwachtte ik dat het verhaal zich zou afspelen in Drenthe. Of deze roman een sleutelroman is kan ik niet beoordelen. In 1915 verhuisde de auteur van Bargercompascuum naar den Haag, waar het verhaal zich afspeelt. Het gevoelsleven wordt beschreven op 'n manier die veel ruimte overlaat voor de fantasie en interpretatie van de lezer. De schrijfstijl is suggestief en meeslepend; je voelt al lang van te voren aankomen wat er gaat gebeuren (zoals in een tulproman), doordat iets herhaaldelijk wordt aangekondigd. De diepgang waarmee de karakters zijn uitgewerkt is echter gering. Interessant aan deze roman vind ik hoe mannen en vrouwen over elkaar denken. Vooral de tragiek, wanhoop en eenzaamheid van Truus hebben indruk op me gemaakt. Ik citeer #176: Onevenwichtig leefde Truus voort, nu eens hoog drijvend op haar liefde, dan als door een stormvlaag aangegrepen, neergeworpen en voortgesleurd door 't slijk van haar schuld, haar vreeselijke schuld, die nooit kon worden geboet, schuld, die dreigde haar te overstelpen, te verpletteren.