De Hooghoeve

Roman, 1918, uitgeverij:Cohen Zonen, Amsterdam, 146 pagina's.

PB 20-5-2004 Samenvatting

Het verhaal speelt zich af in terpdorp Ramswou. Citaat #21: "'t Moest een vluchtheuvel geweest zijn, hier voor honderden jaren door menschenhanden opgeworpen tegen het water - of een uitkijkheuvel - of misschien nog wat anders. Hoe dan ook, geschiedkundig was na te wijzen, dat op de top van de verhooging de monniken van het vroegere klooster in Raling een spijker hadden gebouwd tot inning van de tienden van de omwonende landbouwers." Hierdoor, door sommige gebruiken, grondgebruik en door de standsverschillen lijkt het verhaal zich in Groningen af te spelen. Hereboer Velzing woont op de Hooghoeve, de rijkste boerderij van de omgeving. Hij wil z'n zoon Bernard uithuwelijken aan Lena Dieriks. Citaat #34: Bernard zelf had hij nooit verteld, wat hij en Dieriks hadden verhandeld. Als hij het tjd dacht, zou het vroeg genoeg wezen en als gehoorzaam zoon zou hij de wil van z'n vader doen, en Lena Dieriks trouwen, al liepen er dan, en dat zag Velzing ook wel, knappere en zeker ook aardiger meisjes rond. Maar wat stak daarin? - Flink was ze en huiselijk en niet onbemiddeld - en knapheid en vriendelijkheid, dat waren dingen, waarnaar men in 't boerenland niet vroeg, tenminste niet in de eerste plaats. Erbij - niets tegen - maar eerst wat ander!" Bernard Velzing en arbeidster Trees Mulder worden verliefd op elkaar. Zij woont met haar moeder Bet Mulder in het dorp onderaan de heuvel waarop de Hooghoeve staat. Hij belooft haar te trouwen. Zij wordt zwanger. Ook de zwangerschap blijkt geen reden voor boer Velzing z'n goedkeuring aan het huwelijk te geven. Hij probeert 't probleem met geld op te lossen, een pijnlijke situatie. Ook dominé Korver uit Eldijk, die pleit voor een huwelijk tussen Bernard en de in de steek gelaten zwangere Trees, wordt de deur gewezen, zowel bij boer Velzing als bij Dieriks. Citaat dominé Korver: "Was Trees niet voor God de vrouw van Velzing's zoon - zou ze het dan niet zijn voor de menschen? Moest het geld, die blinddoek des duivels, ook hier weer misleiden?" Dieriks stapt zelfs uit de kerk na dit incident. Bernard stuurt een briefje dat ie niet met Trees kan trouwen, omdat ie op stand moet trouwen van z'n vader. De teleurstelling voor Trees is groot. Bernard trouwt met Lena. Citaat over de bruiloft #111: "Een stoornis kwam even in 't geval door de komst van de pannenkoekjongens, boerenknechts uit den omtrek, die met een zotte toespraak een schotelzout en vet gebak brachten voor bruid en bruidegom, en een ruime gift met veel moeite zoo omwonden, dat het schier ondoenlijk werd het geld machtig te worden, te verteeren kregen als hun aandeel in 't algemeene feest." Trees bevalt van zoon Peter. Het huwelijk tussen Bernard en Lena wordt geen gelukkig huwelijk. Ze verongelukt na een paar jaar. Bernard is na de dood van Lena vrij om alsnog Trees te trouwen. Zij wil niets meer van hem weten; hij heeft z'n belofte met haar te trouwen niet waargemaakt en kijkt niet naar z'n kind om. Toevallig was hij echter in de buurt toen Peter (ongeveer 4) dreigde te verdrinken en zo komen Bernard en Trees weer bij elkaar.

Nabeschouwing

Eindelijk eens een romance met een happy end, ook al moet je als lezer eerst door heel wat ellende heen voor het zover is.:-) Lena wordt als onsympathiek afgeschilderd, Trees als sympathiek, Bernard als een sukkel die zwicht voor de uithuwelijking door z'n vader. De schande van ongehuwd moederschap is groot, de druk niet onder je stand te trouwen ook, het geroddel van dorpelingen vermoeiend en de neerbuigendheid van met name Velzing, Dieriks en Lena naar Trees toe irritant. Wat ben ik blij dat ik niet toen en daar leefde.
Taal leeft, mooi ook deze keer vind ik het woordgebruik; sommige woorden vind je terug in het dialect (verslimmerd=verergerd), engels (tronk=stam), maar niet meer in het huidige nederlands (spijker=gebouw, snorrepijperijen=geleerdheden), soms is de betekenis veranderd (wellen in "Fel sloegen de maaiers hun blanke zeis in 't golvende graan, dat neerzeeg als met een zucht buiten de zwaai van 't staal. En achter de mannen kwamen de vrouwen 't bijeen wellen en binden."). Zie ook "De gabbertaal".

© Naamsvermelding "Collectie Broer Berens", Niet-commercieel, Gelijk delen